Economics, Business and Entrepreneurship

गृहपृष्ठ

विदेशमा गएर काम गर्नुभन्दा च्याउखेतीबाटै सन्तुष्टि दमौली। तनहुँको व्यास नगरपालिका-४ निवासी राजकुमार श्रेष्ठ वैदेशिक रोजगारका लागि मलेसिया पुगे। तीन वर्षको बसाइपछि उनी घर फर्किए। घर फर्किएपछि के गर्ने? उनमा कुनै विकल्प थिएन। त्यसलगत्तै उन वैदेशिक रोजगारीका लागि कतार पुगे। कतारमा जम्मा १५ महीना बसेर पुनः स्वदेश फिर्ता भए। विदेशमा चार वर्ष पाँच महिना बस्दा उनले केही पैसा त कमाए, तर आत्मसन्तुष्टि लिन सकेनन्। घरमा बस्दाबस्दै गर्दा उनलाई प्लम्बिङ काम गर्ने सोच आयो। हातमा सीप भएकाले उनले प्लम्बिङको काम सुरु गरे। सँगै तरकारीखेती पनि। प्लम्बिङ र तरकारीखेतीबाट भएको आम्दानीले उनको घरखर्च चल्दै गयो। विस्तारै उनले च्याउखेतीमा भविष्य देखे र च्याउखेती सुरु गरे। सात वर्ष अगाडिदेखि च्याउखेती गरेका श्रेष्ठले यसैलाई निरन्तरता दिइरहेका छन्। व्यावसायिकरुपमा च्याउखेती गरिरहेका श्रेष्ठ अहिले सन्तुष्ट छन्।  “विदेश गएर आत्मसन्तुष्टि मिलेन, बरु अहिले घरमै बसेर गरेको च्याउखेतीले सन्तुष्टि दिलाएको छ,” श्रेष्ठले भने, “मनग्य आम्दानी छ, घरखर्च राम्रोसँग चलेको छ।” उनले १० आना आफ्नै र १० आना भाडामा लिएर च्याउखेती गरिरहेका छन्। च्याउखेतीबाट वार्षिक १२ लाख रुपैयाँसम्म आम्दानी हुने गरेको श्रेष्ठले बताए। उनले च्याउखेतीका लागि आठ वटा टनेल बनाएका छन्। हालसम्म १६ लाख रुपैयाँभन्दा बढी लगानी भएको उनले बताए। च्याउखेती विस्तार गर्ने सोच बनाए पनि जग्गा नपाएको श्रेष्ठले बताए। “अझै थप व्यावसायिकरुपमा खेती गर्ने सोच हुँदाहुँदै पनि जग्गा पाएको छैन, जग्गा खोज्दैछु,” श्रेष्ठले भने। श्रेष्ठले हालै मात्र चार वटा टनेल बनाएर उक्त टनेलमा ४०० किलो च्याउको बीउ रोपेका छन्। चौबीस दिनमा टुसा पलाउन सुरु हुने र ३० देखि ३५ दिनमा च्याउ बिक्रीका लागि तयार हुने गर्दछ।  “एक चरणमा चार हजार किलो च्याउ बिक्री भइसक्यो, अहिले थप ४०० किलो च्याउको बीउ लगाएको छु,” उनले भने। एउटा पोकामा राखिएको च्याउको बीउबाट छ पटकसम्म उत्पादन लिन सकिन्छ। बजार अभाव छैन उत्पादित च्याउ बिक्रीका लागि कुनै समस्या नरहेको श्रेष्ठले बताए। उत्पादित च्याउ दमौली बजारमै छोपाछोप हुने गरेको उनले सुनाए। उनले दमौली बजारमै तरकारी पसलसमेत सञ्चालन गर्दै आएका छन्। “कतिपय त च्याउ लिन घरमै आइपुग्छन्, पसलमा लगेर पनि बेच्ने गरेको छु,” उनले भने, “बजारको कुनै समस्या छैन, च्याउखेतीबाट सन्तुष्ट छु, चार जनाको परिवार राम्रोसँग चलेको छ।” श्रेष्ठका अनुसार थोकमा प्रति किलो १६० र खुद्रा २०० रुपैयाँसम्ममा च्याउ बिक्री हुने गरेको छ। च्याउ उत्पादन भएको बेला प्याकिङ गर्नका लागि श्रेष्ठले १०/१५ जनालाई रोजगारी दिएका छन्। “अरु बेला घरपरिवारले नै काम गर्छौं, उत्पादन भएका बेला घर वरपरकै मानिसलाई काममा लगाउने गरेको छु,” श्रेष्ठले भने। व्यास नगरपालिकाले श्रेष्ठलाई आठ लाख रुपैयाँ अनुदान दिएको छ। व्यावसायिकरुपमा खेती गरिरहेका कृषक छनोट गरी अनुदान दिइएको नगरपालिकाका प्रवक्ता एवं आर्थिक समितिका संयोजक मोहनकुमार श्रेष्ठले जानकारी दिए। “उनले गरेको कामको मूल्याङ्&zwj;कन र अनुगमनपछि मात्रै रकम भुक्तानी गर्छौं,” उनले भने, “उनको च्याउखेतीको नगरपालिकाको तर्फबाट अनुगमन भएको छ, कृषकलाई प्रोत्साहित गर्ने नगरपालिकाको नीति छ।” रासस