कोभिड-१९ पछिको नेपाली खेलकुदः कालो बादलमा चाँदीको घेरा
<p>काठमाडौं। कोभिड-१९ को महामारीले २०७६ सालको अन्त्य खल्लो बनायो। तर, फर्केर हेर्दा २०७६ सालले केही सुखद् सन्देश पनि प्रवाह गरेको छ। महामारी अन्त्य भएर सबै पाटो छिट्टै सामान्य अवस्थामा फर्किए भने ०७७ सालमा नेपाली खेलकुदमा आशाका किरण पनि देखिन्छन्।</p>
<p>गत वर्षको शुरुमै देश आठौं राष्‍ट्रिय खेलकुदमा व्यस्त थियो। प्रतियोगिताको उद्घाटन हुने अघिल्लो रातसम्म पनि रंगशालाको प्यारापिट तथा पौडी पोखरी निर्माणाधीन रहेको तथ्यले त्यो प्रतियोगिता हतारोमा गरिएको थियो भन्ने पुष्‍टि हुन्छ। तथापि, झण्डै चार दशकपछि पहिलोपटक दुई वर्षको अन्तरालमा राष्‍ट्रिय खेलकुद सम्पन्न भयो। त्यही नै प्रतियोगिताको बलियो पक्ष देखियो। यसले आगामी दिनमा पनि दुई वर्षको अन्तरालमा प्रतियोगिता गर्न दबाब सिर्जना गरिदिएको छ। </p>
<p>वर्षको मध्यमा नेपालले तेस्रो पटक दक्षिण एसियाली खेलकुद प्रतियोगिता (साग) आयोजना गर्‍यो। नेपालबाटै शुरु भएको साग दुई दशकपछि आफ्नै जन्मभूमि फर्किएको थियो, १३औं संस्करण लिएर। यो प्रतियोगिता पनि भौतिक पूर्वाधारका कारण अन्तिम समयसम्म हुने-नहुने दोधारमै थियो। तर, दृढ इच्छाशक्ति हुने हो भने जे पनि सम्भव छ भन्ने १३औं सागको आयोजनाले पुष्‍टि गरिदिएको छ।</p>
<p>लगत्तै नेपालले पहिलोपटक एकदिवसीय अन्तर्राष्‍ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगिता आयोजना गर्यो। नतिजाका हिसाबले मिश्रित प्रतिफल तथा व्यवस्थापनका केही कमजोरी देखिए पनि ओमान, अमेरिका र नेपाल सम्मिलित त्रिदेशीय शृंखलाले नेपाललाई अन्तर्राष्‍ट्रिय प्रतियोगिता आयोजनाको ढोका खोलिदियो।</p>
<p>यससँगै संसद्‍बाट नयाँ खेलकुद ऐन पारित भएको छ। लामो समयको किचलोपछि नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) मा नयाँ विधानअनुसार जिल्लादेखि केन्द्रसम्मको निर्वाचन सम्पन्न भएको छ। अन्तर्राष्‍ट्रिय क्रिकेट परिषद् (आइसीसी)ले क्यानको सदस्यता निलम्बन फुकुवा गर्नु त्यसभन्दा महत्वपूर्ण पक्ष थियो। त्यसबाट नेपाली क्रिकेटको अन्योल अन्त्य गरेको छ। </p>
<p>व्यक्तिगत रूपमा विदेशी फ्रेन्चाइज लिग खेल्ने नेपाली क्रिकेट खेलाडीको संख्या बढ्दो छ। सन्दीप लामिछानेसँगै पारस खड्का र सोमपाल कामी पनि विदेशी फ्रेन्चाइज लिग खेल्नेको सूचीमा थपिएका छन्। युवा प्रिन्स दाहालको छलाङले नेपाली ब्याडमिन्टनको उचाइ बढाएको छ। नयाँ पुस्तामा पनि आशा थपिदिएको छ। यस्तै, गौरिका सिंहसँगै १३औं सागमा नेपाली खेलाडीले हासिल गरेको ऐतिहासिक सफलताले पनि नयाँ पुस्तालाई खेलमा लाग्न प्रेरित गरेको छ। महिला भलिबल टीमले हात पारेको सफलताले पनि नेपाली खेलकुदमा आशा गर्ने ठाउँ दिएको छ। </p>
<p><strong>आठौं राष्‍ट्रिय खेलकुद</strong><br />
केही खेल अघिल्लो चैतको अन्तिममा शुरु भए पनि ५ वैशाख २०७६ देखि एक साता नेपालगञ्ज र आसपासका जिल्लामा आठौं राष्‍ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता सम्पन्न भयो। नयाँ पूर्वाधार बनाउनुपर्ने भएका कारण प्रतियोगिताको उद्घाटन मितिसम्म पनि कतिपय खेलका पूर्वाधार तयार भइसकेका थिएनन्।</p>
<p>आगामी नवौं संस्करण २०७७ फागुन २२ देखि २७ सम्म गण्डकी प्रदेशको पोखरामा हुने तय भएको छ।</p>
<div style="text-align:center">
<figure class="image" style="display:inline-block"><img alt="" height="492" src="https://www.dekhapadhi.com/storage/photos/shares/Sports/football_stadium_in_Pokhara.jpg" width="850" />
<figcaption>पोखरा रंगशाला</figcaption>
</figure>
</div>
<p>१३औं सागका दौरान पोखरामा थुप्रै भौतिक संचरना बनेका छन्। त्यसकारण पनि पोखरालाई समयमै आयोजना नगर्न कुनै बहाना मिल्ने छैन। पोखराले पनि समयमै आयोजना सम्पन्न गरिदियो भने हरेक दुई वर्षमा हुने राष्‍ट्रिय खेलकुदले नियमितता पाउने छ।</p>
<p>१३औं सागको तयारीका रूपमा लिइएको आठौं राष्‍ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताका दौरान प्रदेश ५ मा करिब एक अर्ब लागतमा भौतिक पूर्वाधारहरू निर्माण भएका छन्। त्यसले भविष्‍यमा ठूला प्रतियोगिता आयोजनाको बाटो खोलिदिएको छ।</p>
<p><strong>१३औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग)</strong><br />
दृढ इच्छाशक्ति हुने हो भने ठूला प्रतियोगिता आयोजना गर्न नेपाल सफल छ भन्ने १३औंको सफल आयोजनाले पुष्‍टि गरेको छ। </p>
<p>निर्धारित मितिभन्दा एक वर्ष ढिला गरी भए पनि नेपालले १३ औं सागको सफल आयोजना गर्यो। नेपालकै अग्रसरतामा सन् १९८४ देखि शुरु गरिएको साफ (हाल साग) नेपालले तेस्रोपल्ट आयोजना गरेको हो। यसअघि सन् १९९९ मा नेपालले काठमाडौं दोस्रो पटक सागको आयोजना गरेको थियो। </p>
<p>भूकम्पका कारण ठूलो क्षति पुगेको दशरथ रंगशाला यसैक्रममा निर्माण भयो। दशरथ रंगशालासँगै नेपालमै पहिलोपल्ट ‘हिटिङ सिस्टम’को पौडीपोखरी निर्माण भयो। लैनचौरस्थित टेबलटेनिस हल, सातदोबाटोको कराँते हल, तेक्वान्दो हल, सुटिङ रेन्ज, टेनिस कोर्ट र त्रिपुरेश्वरको कभर्डहलको पुनर्निर्माणले पूर्णता पायो।</p>
<p>सातदोबाटोमै अत्याधुनिक स्क्वास कोर्ट निर्माण भयो। निर्माणाधीन पोखरा रंगशालामा महिला फुटबलको खेल भएको थियो। पोखरा रंगशाला केही दिनअघि मात्र निर्माण सम्पन्न भएको छ। यसले भविष्‍यमा ठूला अन्तर्राष्‍ट्रिय प्रतियोगिता अयोजनाका लागि पूर्वाधारको समस्या टरेको छ। </p>
<p>दशरथ रंगशालामा फुटबल फर्किएको छ, जसका कारण नेपालले फिफा विश्वकप २०२० को छनोट प्रतियोगिता नेपालमा हुने पक्का भएको छ। यसअघि पूर्वाधार नभएकै कारण नेपालले होम अवेको तालिका परिवर्तन गर्नुपरेको थियो भने कुवेतविरुद्धको होम गेम भुटानको थिम्पुमा खेल्नुपरेको थियो।</p>
<p><strong>आईसीसी क्रिकेट विश्वकप लिग-२</strong><br />
नेपालमा २२-२९ माघमा आईसीसी क्रिकेट विश्वकप लिग-२ अन्तर्गत अमेरिका, ओमान र नेपाल सम्मिलित त्रिदेशीय शृंखलाको सफल आयोजना गर्यो। नेपालले लामो समयपछि आईसीसीको कार्यक्रमअन्तर्गतको प्रतियोगिता आफैंले आयोजना गर्न सफल भयो।</p>
<p>आईसीसीले क्यानको सदस्यता निलम्बन गरिदिएपछि नेपालमै आयोजना भएका अन्तर्राष्‍ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगिताको व्यवस्थापन पनि आईसीसी आफैंले हेर्ने गरेको थियो। यद्यपि, त्रिदेशीय शृंखलासँगै त्यो क्रम टुटेको छ।</p>
<p>यस्तै, नेपालको त्रिवि मैदानले एकदिवसीय अन्तर्राष्‍ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगिता आयोजना गरेको यो पहिलो हो। त्यसैले यस प्रतियोगिताले नेपाललाई अन्य एकदिवसीय अन्तर्राष्‍ट्रिय प्रतियोगिता आयोजना गर्न ढोका खोलिदिएको छ। तर, त्यसका लागि क्यान नेतृत्वको दरिलो लबिङ भने आवश्यक हुनेछ। किनकि, त्रिवि क्रिकेट मैदानको भौतिक पूर्वाधार अझै पनि कमजोर छ।</p>
<p>क्यानले आईसीसीको विश्वास जित्ने हो भने एकदिवसीय अन्तर्राष्‍ट्रिय मान्यता पाएको नेपालले आगामी दिनमा दुई देशीय तथा त्रिदेशीय शृंलखाहरू अयोजना गर्न सक्नेछ।</p>
<p><strong>नयाँ खेलकुद ऐन</strong><br />
संवैधानिक प्रावधानअनुसार देशले नयाँ खेलकुद ऐन पाएको छ। २०४८ सालमा बनेको खेलकुद ऐनलाई प्रतिस्थापन गर्ने गरी ल्याइएको विधेयक संसद्का दुवै सदनबाट पारित भएको छ। झण्डै एक वर्षको छलफलपछि संशोधनसहित पारित भएको विधेयक राष्‍ट्रपतिबाट प्रमाणीकरण हुने चरणमा छ।</p>
<p>नयाँ ऐन बन्ने प्रक्रियामा रहेको भन्दै राखेपले देशभरका आफ्ना क्षेत्रीय कमिटी पुनर्गठन गरेको थिएन। ऐन बनेसँगै २०७७ सालमा सबै प्रदेश तथा स्थानीय खेलकुद कमिटीले पूर्णता पाउनेछन्। यसले स्थानीय तहमा खेलकुदको माहोल सिर्जना गर्नेछ।</p>
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
.jpg)
