मकै खेतीमा फौजी कीराको आक्रमण, वर्षेनि बढिरहेको उत्पादन ओरालो लाग्न सक्छ
<p>काठमाडौं। खेतीबालीमा अमेरिकी फौजी कीराको आक्रमण बढ्दै गएपछि मकैको उत्पादन घट्ने सम्भावना देखिएको छ।</p>
<p>गत वर्षदेखि नेपाल भित्रिएको फौजी कीरा यतिबेला ४३ जिल्लामा पुगिसकेको छ। अघिल्ला वर्षदेखि नै नेपाल भित्रिएको भए पनि फौजी कीरा नेपाल आएको गत वर्ष मात्रै पुष्‍टि भएको थियो।</p>
<p>तराई, पहाड र हिमाली जिल्लाहरूमा यसको प्रकोप शुरु भइसकेको अवस्थामा आगामी वर्ष नेपालमा मकैको उत्पादन नै घट्न सक्ने देखिएको हो।</p>
<p>“४३ जिल्लाभन्दा बढीमा फौजी कीराको आतंक शुरु भइसकेको छ। आगामी दिनमा थप जिल्लामा यो कीरा पुग्‍ने छ,” कृषि विभागका प्रवक्ता महादेवप्रसाद पौडेलले भने।</p>
<p>थप जिल्लाहरूमा यसको प्रकोप बढ्दै जाँदा ती जिल्लामा लगाइएको मकैको बीउ र बोटमा हुने क्षतीसमेत बढ्दै जाने छ।</p>
<p>तराईका जिल्ला हुँदै पहाड चढेका फौजी कीराको लार्भा धेरै खन्चुवा हुने भएकाले मकैको बिरुवा र बोट नै नष्‍ट गर्दिन्छ।</p>
<p>कृषिविद् कृष्‍ण पौडेलले खन्चुवा भएकै कारणले यसका लार्भाले मकैको पात, गुभो, जुँगा र घोगामा समेत असर पुर्‍याउने बताए।</p>
<p>बिरुवा उम्रिएदेखि आक्रमण गर्ने फौजी कीराले घोगा लागेको बोटसम्मलाई खाने गर्छ। यहीकारण, आगामी वर्ष ठूलो मात्रामा मकैको उत्पादन घट्ने आकलन गरिएको छ।</p>
<p>तर, फौजी कीराकै आक्रमणका कारण कति परिमाणमा मकैको उत्पादन घट्छ भन्‍ने प्रक्षेपण भइसकेको छैन। कृषि विभागले सबै स्थानीय र प्रदेश सरकारसँग क्षतीको विवरण मागेको छ।</p>
<p>“विवरण आउन कम्तिमा दुई साता लाग्छ। त्यसपछि अध्ययन गरेर क्षतीको विवरण निकाल्छौं,” विभागका प्रवक्ता पौडेलले भने।</p>
<p><strong>उत्पादन ओरालो लाग्‍ने</strong><br />
पछिल्लो समय नेपालमा मकैको उत्पादन बढ्दै गएको थियो। विदेशबाट ल्याइएको हाइब्रिड बीउ र खेती प्रणालीमा आएको सुधारका कारण मकैको उत्पादनमा उल्लेख्य सुधार आएको थियो।</p>
<p>कृषि मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार आर्थिक वर्ष २०७५-०७६ मा नेपालमा २६ लाख ४४ हजार मेट्रिक टन मकै उत्पादन भएको थियो।</p>
<p>त्यस वर्ष कुल नौ लाख ४२ हजार हेक्टरमा मकै लगाइएको थियो।</p>
<p>यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७४-०७५ मा नौ लाख ५४ हजार हेक्टरमा २५ लाख ५५ हजार मेट्रिक टन उत्पादन भएको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ।</p>
<p>यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७३-०७४ मा २३ लाख र २०७२-०७३ मा २२ लाख ३१ हजार मेट्रिक टन मकै उत्पादन भएको थियो।</p>
<p>यसबाट नेपालमा पछिल्लो चार वर्षको अन्तरालमा कमैको उत्पादन उल्लेख्य रूपमा बढेको देखिन्छ।</p>
<p>चार वर्षको अन्तरालमै नेपालको मकै उत्पादन क्षमता २२ लाख मेट्रिक टनबाट बढेर २६ लाख मेट्रिक टन पुगेको छ।</p>
<p>पछिल्लो समय विदेशबाट ल्याइने हाइब्रिड बीउको कारण नै उत्पादन बढ्दै गएको कृषिविद् कृष्‍ण पौडेल बताउँछन्।</p>
<p>तर, त्यही विदेशी हाइब्रिड बीउ आयात गर्दा बीउसँगै विदेशी फौजी कीरा आयात भइसकेको छ।</p>
<p>यस्तै, अत्यधिक रासायनिक मलको प्रयोग गरेर फौजीजस्ता कीरालाई आफ्नो आहारा बनाउने अन्य कीरा र जन्तुको विनाश गर्दा जोखिम थप बढेको पौडेलले बताए।</p>
<p>चालू आर्थिक वर्षको १० महीनामा नेपालले १२ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढीको मकै र मकैको बीउ आयात गरेको छ। मकैको बिरुवा र बोटमा फौजीको आतंक बढ्दै जाँदा मकैको उत्पादन घटेमा आयात थप बढ्ने सम्भावना छ। आयातीत मकै पशुपक्षीको दाना बनाउन कच्चा पदार्थका रूपमा प्रयोग हुन्छ।</p>
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
.jpg)
