भूकम्पले ढलेको झ्याडीमा बन्यो चिटिक्कको माझी बस्ती
<p>सिन्धुपाल्चोक। रातो–कलेजी जस्ता र मधुर सेतो रङले पोतिएको भित्तामा कलेजी घेराले घरको सुन्दरता थपेको छ। </p>
<p>सबै घरका आकार एउटै र रङ पनि उस्तै छन्। एक छेउदेखि अर्को छेउसम्म कुनै वस्तु हार लगाएर राखिएझैँ घरहरु चिटिक्क देखिएका छन्। </p>
<p>सिन्धुपाल्चोकको चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका–१४ स्थित इन्द्रावती नदी किनारमा रहेको झ्याडीस्थित माझी बस्तीमा ५३ घर छ। </p>
<p>भूकम्पले ढालेको यो बस्तीको मुहार अहिले फेरिएको छ । टाढैबाट सुन्दर देखिने बस्तीको चमक नै बैग्लै छ।<br />
<br />
दशैँको फूलपातीको दिन नयाँ घर सरेकी ५५ वर्षीया लक्ष्मी माझी र श्रीमान् ज्ञानबहादुर नयाँ घर पाउँदा खुशी छन्। </p>
<p>माझी दम्पत्तिलाई पुरानो घरको याद भने हराएको छैन।</p>
<p>लक्ष्मी भन्छिन्, “घर त पुरानै ठिक नि यो त भुइँतलामात्रै छ, पुरानो घर त भुइँसहितको तीनतला थियो, सबै कुरा राख्न पाइन्थ्यो।” </p>
<p>तर, अहिलेको घर पहिलेको भन्दा बलियो रहेकामा भने उनीहरु ढुक्क छन्। </p>
<p>जुना माझी विवाह गरेर नयाँ घरमै भित्रिएकी छन्। "तीन जनाको परिवारलाई नयाँ घरका तीन कोठा छ्यालब्याल छ, भूकम्प आए पनि डर छैन" भन्छिन् जुना। </p>
<p>निर्माण भएको नमूना माझी बस्तीका अधिकांश परिवार नयाँ घर सरिसकेका छन्। </p>
<p>ढुंगामाटोले बनेका घर १२ बैशाख २०७२ को भूकम्पले क्षणभरमै भत्काएपछि जस्ताले बारेको कटेरोमा रात बिताउन बाध्य माझी बस्तीको मुहार भने अहिले फेरिएको छ। </p>
<p>बस्ती साँच्चै नै मन लोभ्याउने खालको छ। </p>
<p>झ्याडीका माझीहरु माछा मार्ने, ज्याला मजदुरी गर्ने र इन्द्रावती नदीमा बालुवा चालेर दिन बिताउँछन्। </p>
<p>उनीहरुले आर्थिक अभावले घर बनाउन सकेका थिएनन् । मुस्किलले पानी ओत्ने जस्ताले बारेको कटेरोमा उनीहरुले केही वर्ष बिताए । अहिले नयाँ घर निर्माण भएपछि फुरुङ्ग छन्। </p>
<p><img alt="" height="540" src="https://www.dekhapadhi.com/storage/photos/shares/Social/majhi basti sindhupalchock 1.jpg" width="960" /></p>
<p>पुरानो दुईतले घर भने कसैले पनि बिर्सन सक्दैनन्। ढुंगामाटोले बनेको भए पनि बार्दलीसहितको घर हेर्दा आकर्षकसँगै पर्याप्त ठाउँ हुन्छ।</p>
<p>ती घर भूकम्पले ढालेपछि उनीहरुले चार वर्षपछि ढिलै भए पनि नयाँ घर पाएका छन्।<br />
<br />
नायिका श्‍वेता खड्काले आफ्ना दिवंगत पति श्रीकृष्ण श्रेष्ठको सम्झनामा श्वेताश्री फाउण्डेशन स्थापना गरेर २०७३ सालमा नमूना बस्ती बनाउने घोषणा गरेकी थिइन्।</p>
<p>बस्ती निर्माणको काम १५ जेठ २०७४ बाट थालियो । अहिले माझी बस्तीको निर्माणमा सरकारले स्वामित्व लिएको छ । फाउण्डेशनले सहयोग गरिरहेको छ। </p>
<p>नायिका खड्काबाट ४० लाख र श्वेताश्री फाउण्डेशनको २३ लाख रकम जुटाएर बस्ती निर्माणको काम गरिएको प्राविधिक निराजन सापकोटाले बताए। </p>
<p> फाउण्डेशनको रकम भने उपभोक्ता समितिले फिर्ता गर्ने शर्तमा चालू पूँजीको रूपमा परिचालन गरिएको छ। </p>
<p>“श्वेताश्री फाउण्डेशनको अगुवाइ, पुनःनिर्माण प्राधिकरणको साझेदारी र झ्याडी टोल सुधार समितिको सहकार्यमा बस्ती बनेको हो”, सापकोटाले जाानकारी दिए।</p>
<p>सरकारको एक करोड ३० लाख रुपैयाँबाट बस्तीमा सडकलगायतका पूर्वाधारको काम भइरहेको छ। </p>
<p>शुरुमा राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणबाट बस्तीका हरेक घरलाई तीन लाखका दरले सहयोग प्राप्त भएको थियो। </p>
<p>प्रतिपरिवारले चार लाख ऋण लिएर घर बनाएका छन् । यहाँको ५३ मध्ये २९ घरले ऋण लिइसकेको र बाँकी प्रक्रियामा छ।</p>
<p>हरेक घरले मासिक सात हजार किस्ता बुझाउँछन्।</p>
<p>झ्याडी टोल सुधार समितिका अध्यक्ष दिनेश माझी पैसा अभावले फाउण्डेशन र नायिका खड्काबाट ६३ लाखको चालू पूँजी ल्याएको बताउँछन्। </p>
<p>माझी भन्छन्, “बस्तीको माया होस् र आफ्नोपन आओस् भनेर घरमा व्यक्तिलाई पनि लगानी गर्न लगाइएको हो।</p>
<p>सरकारको बजेट चलाइसकेपछि अन्य संस्थाको पैसा चलाउन नपाउने मापदण्ड आएकाले त्यो रकम फिर्ता गर्ने गरी तत्कालका लागि प्रयोग गरिएको हो।<br />
<br />
यहाँको उपभोक्ता समितिले नै घर निर्माणको जिम्मा लिएको छ। काम पनि गाउँले आफैँले गरेका छन्।</p>
<p>गाउँले मिलेरै काम गरेकाले पैसा बाहिर गएको छैन। काम गरेर कमाएको पैसाले मासिक किस्ता तिरिरहेका छन् माझीहरु। </p>
<p>बस्तीमा बाटोसहित बालबगैँचा, सामुदायिक भवन, स्वास्थ्य चौकीलगायत बनाइँदैछ। आउँदो १ चैतसम्ममा पूर्वाधार निर्माणमा समय लाग्ने अनुमान छ। </p>
<p>बस्तीले अठ्ठाइस रोपनी क्षेत्रफल ओगटेको छ। तीन आनामा एउटा घर बनेको छ । एक घरमा तीन कोठा र शौचालय छन्।</p>
<p>राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणका सव¬इञ्जिनीयर सुमन काफ्ले सरकारले तोकेको मापदण्डअनुसार नै बस्ती निर्माण भइरहेको बताउँछन्। <br />
<br />
बस्ती निर्माणको शुरुको लागत १२ रुपैयाँ छ। अन्य पूर्वाधार निर्माणमा चार करोड खर्च लाग्ने अनुमान थियो। अहिले भने लागत बढेको छ। </p>
<p><em>नारायण ढुंगाना (रासस)</em></p>
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
.jpg)
