Others

गृहपृष्ठ

बंगलादेशको जलमार्गमा नेपालको पानीजहाज चलाउने तयारी काठमाडौं। भारतपछि नेपालले बंगलादेशको जलमार्ग प्रयोग गर्ने तयारी शुरू गरेको छ। पानीजहाज चलाउने नेपालको चाहनालाई मध्यनजर गरेर बंगलादेशले अवधारण-पत्र मागेपछि नेपालले तयारी शुरू गरेको हो। भारतीय स्थलमार्ग हुँदै बंगलादेशको चिलमारीदेख मंग्ला बन्दरगाहसम्म पानीजहाज सञ्चालन गर्ने नेपालको तयारी छ। भारतीय भूमि प्रयोग गरेर बंगलादेशको जलमार्गमा पानीजहाज सञ्चालनको सम्भाव्यता देखेपछि नेपाल सरकार त्यसको तयारीमा लागेको हो। आउँदो २०-२१ फागुनमा बंगलादेशको राजधानी ढाकामा नेपाल-बंगलादेश व्यापार वार्ता हुँदै छ। सोही वार्तामा पानीजहाज सञ्चालन गर्नेबारे नेपाल र बंगलादेशबीच थप छलफल हुने भएको छ। उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयको वाणिज्यतर्फका सहसचिव नवराज ढकालले झापाको काँकडभिट्टाबाट फुलबारी र बंगलाबन्ध हुँदै चिलमारीसम्म सकडमार्गबाट र चिलमारीदेखि मंग्ला बन्दरगाहसम्म जलमार्गको प्रयोग गर्ने गरी अवधारणा-पत्र तयार पारिएको बताए। काँकडभिट्टादेखि बंगलाबन्ध नाकासम्मको दुरी ३८ किलोमिटर र बंगलाबन्धदेखि चिलमारीसम्मको दुरी २०३ किलोमिटर छ। वार्तामा चिलमारीबाट मंग्ला बन्दरगाहसम्म जलमार्ग हुँदै पानीजहाज चलाउने विषयमा छलफल हुने बताइएको छ। <blockquote> नेपाल-बंगलादेशबीच हुन लागेको व्यापार वार्ताका क्रममा नेपाली पक्षले प्रमुख ६ वटा निर्यातजन्य वस्तुलाई मूख्य अजेन्डा बनाएको छ। दुई दिनसम्म चल्ने उक्त वार्तामा नेपाली धागो, तरकारी, अमरिसो, चिया, अलैँची र हर्बल प्रडक्टको विषयमा गम्भिर छलफल हुनेछ। </blockquote> तर, बंगलादेशको जलमार्ग हुँदै पानीजहाज सञ्चालन गर्न नेपाल-भारत-बंगलादेशबीच त्रिपक्षिय सम्झौता आवश्यक पर्छ। यसअघि नेपालमा भएको बंगलादेशसँगको व्यापार वार्तामा त्रिपक्षीय पारवहन सम्झौताको प्रस्ताव गरिएको थियो। यद्यपि, भारत र नेपाल सरकारबीच तीन भारतीय जलमार्ग सञ्चालन गर्ने विषयमा सहमति भइसकेको छ। सहमतिपछि भारतीय जलमार्ग हुँदै तेस्रो मुलुकसँग व्यापार गर्न बाटो खुलेको छ। नेपालले भारतको कालुघाट, साहेबगञ्ज र वाराणसीको जलमार्ग प्रयोग गर्न सक्नेछ। त्यसैगरी, बंगलादेश हुँदै भारतीय जलमार्ग प्रयोग गर्ने विषयमा समेत छलफल हुने मन्त्रालयको स्रोतले बतायो। हाल भारत र बंगलादेशले गंगा नदीबाट तथा बंगलादेश-भारत-भुटानले ब्रह्मपुत्र नदीबाट पानीजहाज सञ्चालनमा ल्याइसकेका छन्। गत २८ कात्तिकमा नेपाल भ्रमणमा आएका बंगालदेशका राष्ट्रपति अब्दुल हमिदले नेपाल र बंगलादेशले भारतको गंगा नदी हुँदै पानीजहाज सञ्चालन गर्न सक्ने बताएका थिए। पानीजहाजसँगै त्रिदेशीय सडक यातायात र रेलमार्गको विषयमा समेत छलफल गरिने बताइएको छ। पाँच वटा वस्तुको निर्यात प्रमुख अजेन्डा नेपाल-बंगलादेश व्यापार वार्ताका क्रममा नेपाली पक्षले प्रमुख ६ वटा निर्यातजन्य वस्तुलाई मूख्य अजेन्डा बनाएको छ। दुई दिनसम्म चल्ने उक्त वार्तामा नेपाली धागो, तरकारी, अमरिसो, चिया, अलैँची र हर्बल प्रडक्टको विषयमा गम्भिर छलफल गरिने बताइएको छ। सचिवस्तरीय बैठकअघि हुने दुई देशको भन्सारस्तरीय बैठकमा नेपाल र बंगलादशेबीच धागो निर्यात खुलाउने सहमति हुने नेपाली अधिकारीहरुले बताएका छन्। हाल नेपालबाट बंगलादेशतर्फ एक्रेलिक धागोबाहेक अन्य धागोको निर्यात बन्द छ। बंगलादेशी बजारमा एक्रेलिक धागोको बजार न्यून छ। भन्सारस्तरीय वार्तापछि सचिवस्तरीय वार्तामा समेत नेपाली पक्षले धागो निर्यातको विषयमा थप छलफल गर्ने छ। यस्तै, धागोसहित अन्य वस्तुमा बंगलादेशले लगाउँदै आएको उच्च भन्सारदरलाई हटाउने विषयमा छलफल हुने छ। वार्तामा बंगलादेशले भने प्रान लिचि जुसको नेपाल निर्यात खुलाउने विषयलाई प्रमुख अजेण्डा बनाउने बताइएको छ। नेपाल र बंगलादेशका तीन सरकारी संस्थाबीच समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर (एमओयू) र काठमाडौंदेखि ढाकासम्म यात्रुबाहक वस सेवा सञ्चालन गर्ने विषय पनि अजेण्डाका रुपमा रहने मन्त्रालय स्रोतले बतायो।