काठमाडौं। चीनको हुबेई प्रान्तको वुहान शहरबाट सन् २०१९ का अन्तिम दिनहरूमा नै नोवेल कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को संक्रमण फैलिन थालिसकेको थियो। विश्व स्वास्थ्य संगठनले पहिलोपटक २० जनवरी २०२० मा जारी गरेको ‘स्थिति प्रतिवेदन’ अनुसार त्यो मितिसम्म चीनसहित चार देशमा गरी जम्मा २८२ जना कोरोना भाइरसद्वारा संक्रमित थिए। त्यसमध्ये चीनमा २७८ जना, जापान र दक्षिण कोरियामा एक/एकजना तथा थाइल्याण्डमा दुईजना थिए।
त्यसयताको ३४ दिनमा कोरोना भाइरसको संक्रमण चीनसहित ३० देशमा फैलिएको छ। संक्रमितको संख्या ७९ हजार ३३१ पुगेको छ। २४ फेब्रुअरीमा विश्व स्वास्थ्य संगठनले सार्वजनिक गरेको ‘स्थिति प्रतिवेदन’ अनुसार चीनमा मात्रै ७७ हजार २६२ जना संक्रमित भएका छन्, जसमध्ये दुई हजार ५९५ जनाको मृत्यु भएको छ।
त्यस्तै चीनबाहिर दुई हजार ६९ जना संक्रमित छन् भने २३ जनाको मृत्यु भइसकेको छ।
चीनबाहिर दक्षिण कोरियामा संक्रमितको संख्या (७६३ जना) सबैभन्दा बढी छ। त्यहाँ सातजनाको मृत्यु भइसकेको छ। त्यसपछि सबभन्दा धेरै संक्रमित जापानमा छन्, १४४ जना। त्यहाँ पनि एकजनाको मृत्यु भइसकेको छ। जापान नियन्त्रित समुद्रमा ‘क्रुज शीप’ मा रहेका ६९५ जना संक्रमित भएका छन्। त्यहाँ पनि तीनजनाको मृत्यु भइसकेको छ ।
४३ जना मात्रै संक्रमित भएको इरानमा आठजनाको मृत्यु भइसकेको छ। नेपालमा पनि एकजनामा नोवेल कोरोना भाइरसको संक्रमण प्रमाणित भएको छ।
विमानस्थलमा कोरोना भाइरसबाट संक्रमित नदेखिएका व्यक्तिमा पनि केही दिनपछि त्यसको लक्षण देखिन सक्छ। त्यसैले प्रभावित देशबाट आउने व्यक्तिमा विमानस्थलमा लक्षण नदेखिएको भए पनि उसलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने हुन्छ, जुन काम अहिले हुन सकेको छैन।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले गरेको जोखिमको मूल्याङ्कनअनुसार चीन कोभिड–१९ को ‘उच्च जोखिम’मा छ भने बाँकी विश्व ‘जोखिम’मा छ।
यस्तो जोखिमबाट नेपाल पनि टाढा छैन। तर, के नेपालले कोभिड–१९ बाट जोगिन आवश्यक तयारी गरेको छ त ? स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता महेन्द्रप्रसाद श्रेष्ठ भन्छन्, “अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा हेल्थ डेक्स राखिएको छ। समुदायस्तरसम्म कोरोनाको संक्रमण फैलिइसकेका देशबाट आउने नागरिकलाई अनिवार्य ‘स्क्रिनिङ’को व्यवस्था गरिएको छ।”
उनका अनुसार संक्रमणको आशंका गरिएका व्यक्तिलाई उपचार गर्न टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल, पाटन अस्पताल र सशस्त्र प्रहरी बलको अस्पतालमा ‘आइसोलेटेड वार्ड’ बनाइएको छ। स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता श्रेष्ठले पर्यटकहरूको बढी आवागमन हुने पोखरा र लुम्बिनीमा पनि हेल्थ डेस्क राखिएको देखापढीलाई बताए।
३ फागुनमा चीनको वुहानबाट उद्धार गरेर ल्याएका १७५ जना विद्यार्थी, उनीहरूको उद्धारमा खटिएका पाइलटसहितका चालक दलका सदस्य र स्वास्थ्यकर्मीलाई भक्तपुरस्थित खरिपाटीमा रहेको क्वारेन्टाइनमा राखिएको छ।
स्वास्थ्य सेवा विभागका वरिष्ठ प्रशासक डा. प्रकाशप्रसाद साहले चीनबाट ल्याइएका सबैको र्याललगायत परीक्षण गरिएको र त्यसबाट कोही पनि प्रभावित भएको नदेखिएको बताए। “अहिलेसम्म नेपालमा एकजनामा संक्रमण देखिएको हो, उनलाई पनि राम्रो उपचार गरिएको छ”, उनले भने, “थुप्रैको परीक्षण गरिसक्दा पनि बाँकीलाई देखिएको छैन। त्यसैले अहिले नै डराउनुपर्ने अवस्था छैन।”
उनले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा गरिने स्क्रिनिङमा कोही व्यक्ति कोरोना भाइरसको संक्रमण भएको शंका लागेमा तुरुन्तै अस्पताल पुर्याउने व्यवस्था गरिएको बताए। “अस्पतालमा छुट्टै राखेर उपचार गर्नका लागि आइसोलेटेड वार्डहरूको व्यवस्था छ। ती वार्डहरूमा आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण यन्त्रहरूको पनि व्यवस्था गरिएको छ।”
तर, विमानस्थलमा राखिएका दुईमध्ये एउटा थर्मल स्क्यानर बिग्रिएको छ। नोवेल कोरोना भाइरसबाट संक्रमित भएका देशबाट भित्रिने यात्रुको शारीरिक परीक्षणका लागि राखिएको स्क्यानर बिग्रिएको तीन साता बितिसकेको छ। तर, त्यसको मर्मत गरिएको छैन। उक्त स्क्यानरमा १०० डिग्री फरेनहाइटभन्दा बढीको ज्वरो देखिएमा टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल पठाइन्छ।
कोराना भाइरसको संक्रमणविरुद्ध सरकारले गरिरहेको काम मुख्यरूपमा यति नै हो। तर, सम्भावित महामारी फैलिइहालेमा त्यसलाई रोक्नका लागि यस्तो निम्छरो तयारीले पुग्ने छैन। दैनिक औसत ६ हजार यात्रु आउने त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा कोभिड–१९ को स्क्रिनिङका लागि जम्मा ९ जना स्वास्थ्यकर्मीको व्यवस्था गरिएको छ। तैपनि त्यहाँ कुनै जाँचबिना यात्रुहरू निर्वाध भित्रिरहेको तथ्य बारम्बार सार्वजनिक भइरहेको छ।
विमानस्थलमा कोरोना भाइरसबाट संक्रमित नदेखिएका व्यक्तिमा पनि केही दिनपछि त्यसको लक्षण देखिन सक्छ। त्यसैले प्रभावित देशबाट आउने व्यक्तिमा विमानस्थलमा लक्षण नदेखिएको भए पनि उसलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने हुन्छ, जुन काम अहिले हुन सकेको छैन।
अहिले चीनपछि सबैभन्दा बढी व्यक्ति संक्रमित भएका देशहरू दक्षिण कोरिया र जापानबाट पनि नेपालमा निर्वाध आवागमन भइरहेको छ। ती देशमा अध्ययन गर्न, पेशा व्यवसाय गर्न र श्रमका लागि गएका नेपालीको संख्या उच्च छ। करीब ५० हजार कामदार रहेको दक्षिण कोरियाबाट दैनिक २०० को संख्यामा नेपाली स्वदेश फर्कन्छन्। उनीहरू निगरानीबिनै नेपाल आइरहेका छन्।
नेपाल कतिसम्म बेपरवाह छ भन्ने संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराईको सार्वजनिक आह्वानबाट पनि बुझ्न सकिन्छ। उनले नेपाललाई ‘कोरोना फ्री जोन’ घोषणा गरी विश्वभरबाट पर्यटक बोलाउने मौका यसलाई मानेका छन्। जबकि अहिले नेपाल आउने हरेक यात्रुलाई परीक्षण गर्नुपर्ने अवस्था छ।
शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुका डा. अनुप बास्तोला त्यसरी आउने व्यक्तिहरूलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने बताउँछन्। लक्षण नै नदेखिएका व्यक्तिमा पनि पछि संक्रमण भएको पाइएकाले प्रभावित देशबाट आउने सबैलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने उनको सुझाव छ।
४३ जना मात्रै संक्रमित भएको देश इरानमा आठजनाको मृत्यु भइसकेको छ। संक्रमण र मृत्युको इरानको यो दर सबैभन्दा बढी हो। विश्वव्यापी आँकडाअनुसार संक्रमितमध्ये करीब तीन प्रतिशतको मात्रै मृत्यु भएको पाइएकोमा इरानमा भएको मृत्युदर करीब १९ प्रतिशत हो। यस्तो संक्रमण अरू फैलिन नपाओस् भनेर इरानले विभिन्न शहरका विश्वविद्यालय र विद्यालय बन्द गरिसकेको छ। निरन्तरको युद्धको चपेटामा परेको प्यालेष्टाइनले समेत संक्रमणबाट बच्न उचित सतर्कता अपनाइरहेको छ।
तर, नेपाल कतिसम्म बेपरवाह छ भन्ने संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराईको सार्वजनिक आह्वानबाट पनि बुझ्न सकिन्छ। उनले नेपाललाई ‘कोरोना फ्री जोन’ घोषणा गरी विश्वभरबाट पर्यटक बोलाउने मौका यसलाई मानेका छन्। जबकि अहिले नेपाल आउने हरेक यात्रुलाई परीक्षण गर्नुपर्ने अवस्था छ।
चीनपछि अहिलेको प्रमुख चासो दक्षिण कोरिया र जापानमा देखाउनुपर्ने हो। कोरियाको थेगु तथा आसपासका क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी मात्रामा कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिएको छ। त्यस क्षेत्रमा पनि थुप्रै नेपालीको बसोबास छ।
सोलस्थित नेपाली दूतावासले ११ फागुनमा विज्ञप्ति जारी गरेर दिनदिनै तीव्र गतिमा कोरोनाको संक्रमण फैलिइरहेको जनाएको छ र सतर्क रहन आह्वान गरेको छ।
दक्षिण कोरियाको अध्यागमन विभागले संक्रमणको शंका लागेमा अवैधानिकरूपमा कोरियामा बसोबास गरिरहेका विदेशीहरू समेतले सार्वजनिक स्वास्थ्य संस्थाहरूमा गई जाँच गराउन तथा उपचार गराउन भनेको छ। त्यसक्रममा पक्राउ नगर्ने तथा स्वदेश नफर्काउने पनि अध्यागमन विभागले स्पष्ट पारेको छ। परीक्षण र उपचारका लागि आएको कोही पनि व्यक्तिलाई उसको कानूनी हैसियतबारे नसोध्न सबै अस्पतालहरूलाई अध्यागमन विभागले निर्देशन दिएको छ।
पाँच वर्षका लागि वर्किङ भिसामा कोरिया गएका कतिपय नेपाली अवधि सकिएपछि पनि गैरकानूनीरूपमा उतै बस्दै आएका छन्। कोरियाको अध्यागमन विभागको यस्तो निर्देशनपछि उनीहरू पनि स्वास्थ्य जाँच र उपचारका लागि ढुक्कसँग अस्पताल जान सक्नेछन्।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीका परराष्ट्र सल्लाहाकार डा. राजन भट्टराईले कोरियामा रहेका नेपालीबारे सरकारले नियमित जानकारी लिइरहेको र त्यहाँ अहिलेसम्म कोही पनि नेपाली संक्रमित नभएको बताएका छन्। उनले सोलस्थित दूतावाससँग नियमित सम्पर्कमा रहेको पनि देखापढीलाई बताए।
ईपीएसमार्फत् कामका लागि कोरिया जाने तयारीमा रहेका नेपाली कामदारको उडान अहिलेलाई स्थगित गरिएको छ। ईपीएस शाखाका प्रमुख कृष्णप्रसाद खनालका अनुसार १८ फागुनमा ४० जना कामदारलाई कोरिया उडाउने ‘सेड्युअल’ थियो, जुन अहिले तत्कालका लागि स्थगित गरिएको छ। तर, कोरियामै रहेका र नेपाल फर्किरहेकाहरूको हकमा भने आवश्यक निगरानी हुन सकेको छैन।
जापान र कोरिया दुवै देशमा संक्रमितको संख्या दिनदिनै बढिरहेको र त्यहाँ हजारौंको संख्यामा नेपालीहरू रहेका कारण ती देशमा फैलिएको संक्रमणमा पनि नेपालले अतिरिक्त चासो देखाउनुपर्ने अवस्था आएको छ।
" />
काठमाडौं। चीनको हुबेई प्रान्तको वुहान शहरबाट सन् २०१९ का अन्तिम दिनहरूमा नै नोवेल कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को संक्रमण फैलिन थालिसकेको थियो। विश्व स्वास्थ्य संगठनले पहिलोपटक २० जनवरी २०२० मा जारी गरेको ‘स्थिति प्रतिवेदन’ अनुसार त्यो मितिसम्म चीनसहित चार देशमा गरी जम्मा २८२ जना कोरोना भाइरसद्वारा संक्रमित थिए। त्यसमध्ये चीनमा २७८ जना, जापान र दक्षिण कोरियामा एक/एकजना तथा थाइल्याण्डमा दुईजना थिए।
त्यसयताको ३४ दिनमा कोरोना भाइरसको संक्रमण चीनसहित ३० देशमा फैलिएको छ। संक्रमितको संख्या ७९ हजार ३३१ पुगेको छ। २४ फेब्रुअरीमा विश्व स्वास्थ्य संगठनले सार्वजनिक गरेको ‘स्थिति प्रतिवेदन’ अनुसार चीनमा मात्रै ७७ हजार २६२ जना संक्रमित भएका छन्, जसमध्ये दुई हजार ५९५ जनाको मृत्यु भएको छ।
त्यस्तै चीनबाहिर दुई हजार ६९ जना संक्रमित छन् भने २३ जनाको मृत्यु भइसकेको छ।
चीनबाहिर दक्षिण कोरियामा संक्रमितको संख्या (७६३ जना) सबैभन्दा बढी छ। त्यहाँ सातजनाको मृत्यु भइसकेको छ। त्यसपछि सबभन्दा धेरै संक्रमित जापानमा छन्, १४४ जना। त्यहाँ पनि एकजनाको मृत्यु भइसकेको छ। जापान नियन्त्रित समुद्रमा ‘क्रुज शीप’ मा रहेका ६९५ जना संक्रमित भएका छन्। त्यहाँ पनि तीनजनाको मृत्यु भइसकेको छ ।
४३ जना मात्रै संक्रमित भएको इरानमा आठजनाको मृत्यु भइसकेको छ। नेपालमा पनि एकजनामा नोवेल कोरोना भाइरसको संक्रमण प्रमाणित भएको छ।
विमानस्थलमा कोरोना भाइरसबाट संक्रमित नदेखिएका व्यक्तिमा पनि केही दिनपछि त्यसको लक्षण देखिन सक्छ। त्यसैले प्रभावित देशबाट आउने व्यक्तिमा विमानस्थलमा लक्षण नदेखिएको भए पनि उसलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने हुन्छ, जुन काम अहिले हुन सकेको छैन।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले गरेको जोखिमको मूल्याङ्कनअनुसार चीन कोभिड–१९ को ‘उच्च जोखिम’मा छ भने बाँकी विश्व ‘जोखिम’मा छ।
यस्तो जोखिमबाट नेपाल पनि टाढा छैन। तर, के नेपालले कोभिड–१९ बाट जोगिन आवश्यक तयारी गरेको छ त ? स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता महेन्द्रप्रसाद श्रेष्ठ भन्छन्, “अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा हेल्थ डेक्स राखिएको छ। समुदायस्तरसम्म कोरोनाको संक्रमण फैलिइसकेका देशबाट आउने नागरिकलाई अनिवार्य ‘स्क्रिनिङ’को व्यवस्था गरिएको छ।”
उनका अनुसार संक्रमणको आशंका गरिएका व्यक्तिलाई उपचार गर्न टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल, पाटन अस्पताल र सशस्त्र प्रहरी बलको अस्पतालमा ‘आइसोलेटेड वार्ड’ बनाइएको छ। स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता श्रेष्ठले पर्यटकहरूको बढी आवागमन हुने पोखरा र लुम्बिनीमा पनि हेल्थ डेस्क राखिएको देखापढीलाई बताए।
३ फागुनमा चीनको वुहानबाट उद्धार गरेर ल्याएका १७५ जना विद्यार्थी, उनीहरूको उद्धारमा खटिएका पाइलटसहितका चालक दलका सदस्य र स्वास्थ्यकर्मीलाई भक्तपुरस्थित खरिपाटीमा रहेको क्वारेन्टाइनमा राखिएको छ।
स्वास्थ्य सेवा विभागका वरिष्ठ प्रशासक डा. प्रकाशप्रसाद साहले चीनबाट ल्याइएका सबैको र्याललगायत परीक्षण गरिएको र त्यसबाट कोही पनि प्रभावित भएको नदेखिएको बताए। “अहिलेसम्म नेपालमा एकजनामा संक्रमण देखिएको हो, उनलाई पनि राम्रो उपचार गरिएको छ”, उनले भने, “थुप्रैको परीक्षण गरिसक्दा पनि बाँकीलाई देखिएको छैन। त्यसैले अहिले नै डराउनुपर्ने अवस्था छैन।”
उनले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा गरिने स्क्रिनिङमा कोही व्यक्ति कोरोना भाइरसको संक्रमण भएको शंका लागेमा तुरुन्तै अस्पताल पुर्याउने व्यवस्था गरिएको बताए। “अस्पतालमा छुट्टै राखेर उपचार गर्नका लागि आइसोलेटेड वार्डहरूको व्यवस्था छ। ती वार्डहरूमा आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण यन्त्रहरूको पनि व्यवस्था गरिएको छ।”
तर, विमानस्थलमा राखिएका दुईमध्ये एउटा थर्मल स्क्यानर बिग्रिएको छ। नोवेल कोरोना भाइरसबाट संक्रमित भएका देशबाट भित्रिने यात्रुको शारीरिक परीक्षणका लागि राखिएको स्क्यानर बिग्रिएको तीन साता बितिसकेको छ। तर, त्यसको मर्मत गरिएको छैन। उक्त स्क्यानरमा १०० डिग्री फरेनहाइटभन्दा बढीको ज्वरो देखिएमा टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल पठाइन्छ।
कोराना भाइरसको संक्रमणविरुद्ध सरकारले गरिरहेको काम मुख्यरूपमा यति नै हो। तर, सम्भावित महामारी फैलिइहालेमा त्यसलाई रोक्नका लागि यस्तो निम्छरो तयारीले पुग्ने छैन। दैनिक औसत ६ हजार यात्रु आउने त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा कोभिड–१९ को स्क्रिनिङका लागि जम्मा ९ जना स्वास्थ्यकर्मीको व्यवस्था गरिएको छ। तैपनि त्यहाँ कुनै जाँचबिना यात्रुहरू निर्वाध भित्रिरहेको तथ्य बारम्बार सार्वजनिक भइरहेको छ।
विमानस्थलमा कोरोना भाइरसबाट संक्रमित नदेखिएका व्यक्तिमा पनि केही दिनपछि त्यसको लक्षण देखिन सक्छ। त्यसैले प्रभावित देशबाट आउने व्यक्तिमा विमानस्थलमा लक्षण नदेखिएको भए पनि उसलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने हुन्छ, जुन काम अहिले हुन सकेको छैन।
अहिले चीनपछि सबैभन्दा बढी व्यक्ति संक्रमित भएका देशहरू दक्षिण कोरिया र जापानबाट पनि नेपालमा निर्वाध आवागमन भइरहेको छ। ती देशमा अध्ययन गर्न, पेशा व्यवसाय गर्न र श्रमका लागि गएका नेपालीको संख्या उच्च छ। करीब ५० हजार कामदार रहेको दक्षिण कोरियाबाट दैनिक २०० को संख्यामा नेपाली स्वदेश फर्कन्छन्। उनीहरू निगरानीबिनै नेपाल आइरहेका छन्।
नेपाल कतिसम्म बेपरवाह छ भन्ने संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराईको सार्वजनिक आह्वानबाट पनि बुझ्न सकिन्छ। उनले नेपाललाई ‘कोरोना फ्री जोन’ घोषणा गरी विश्वभरबाट पर्यटक बोलाउने मौका यसलाई मानेका छन्। जबकि अहिले नेपाल आउने हरेक यात्रुलाई परीक्षण गर्नुपर्ने अवस्था छ।
शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुका डा. अनुप बास्तोला त्यसरी आउने व्यक्तिहरूलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने बताउँछन्। लक्षण नै नदेखिएका व्यक्तिमा पनि पछि संक्रमण भएको पाइएकाले प्रभावित देशबाट आउने सबैलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने उनको सुझाव छ।
४३ जना मात्रै संक्रमित भएको देश इरानमा आठजनाको मृत्यु भइसकेको छ। संक्रमण र मृत्युको इरानको यो दर सबैभन्दा बढी हो। विश्वव्यापी आँकडाअनुसार संक्रमितमध्ये करीब तीन प्रतिशतको मात्रै मृत्यु भएको पाइएकोमा इरानमा भएको मृत्युदर करीब १९ प्रतिशत हो। यस्तो संक्रमण अरू फैलिन नपाओस् भनेर इरानले विभिन्न शहरका विश्वविद्यालय र विद्यालय बन्द गरिसकेको छ। निरन्तरको युद्धको चपेटामा परेको प्यालेष्टाइनले समेत संक्रमणबाट बच्न उचित सतर्कता अपनाइरहेको छ।
तर, नेपाल कतिसम्म बेपरवाह छ भन्ने संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराईको सार्वजनिक आह्वानबाट पनि बुझ्न सकिन्छ। उनले नेपाललाई ‘कोरोना फ्री जोन’ घोषणा गरी विश्वभरबाट पर्यटक बोलाउने मौका यसलाई मानेका छन्। जबकि अहिले नेपाल आउने हरेक यात्रुलाई परीक्षण गर्नुपर्ने अवस्था छ।
चीनपछि अहिलेको प्रमुख चासो दक्षिण कोरिया र जापानमा देखाउनुपर्ने हो। कोरियाको थेगु तथा आसपासका क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी मात्रामा कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिएको छ। त्यस क्षेत्रमा पनि थुप्रै नेपालीको बसोबास छ।
सोलस्थित नेपाली दूतावासले ११ फागुनमा विज्ञप्ति जारी गरेर दिनदिनै तीव्र गतिमा कोरोनाको संक्रमण फैलिइरहेको जनाएको छ र सतर्क रहन आह्वान गरेको छ।
दक्षिण कोरियाको अध्यागमन विभागले संक्रमणको शंका लागेमा अवैधानिकरूपमा कोरियामा बसोबास गरिरहेका विदेशीहरू समेतले सार्वजनिक स्वास्थ्य संस्थाहरूमा गई जाँच गराउन तथा उपचार गराउन भनेको छ। त्यसक्रममा पक्राउ नगर्ने तथा स्वदेश नफर्काउने पनि अध्यागमन विभागले स्पष्ट पारेको छ। परीक्षण र उपचारका लागि आएको कोही पनि व्यक्तिलाई उसको कानूनी हैसियतबारे नसोध्न सबै अस्पतालहरूलाई अध्यागमन विभागले निर्देशन दिएको छ।
पाँच वर्षका लागि वर्किङ भिसामा कोरिया गएका कतिपय नेपाली अवधि सकिएपछि पनि गैरकानूनीरूपमा उतै बस्दै आएका छन्। कोरियाको अध्यागमन विभागको यस्तो निर्देशनपछि उनीहरू पनि स्वास्थ्य जाँच र उपचारका लागि ढुक्कसँग अस्पताल जान सक्नेछन्।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीका परराष्ट्र सल्लाहाकार डा. राजन भट्टराईले कोरियामा रहेका नेपालीबारे सरकारले नियमित जानकारी लिइरहेको र त्यहाँ अहिलेसम्म कोही पनि नेपाली संक्रमित नभएको बताएका छन्। उनले सोलस्थित दूतावाससँग नियमित सम्पर्कमा रहेको पनि देखापढीलाई बताए।
ईपीएसमार्फत् कामका लागि कोरिया जाने तयारीमा रहेका नेपाली कामदारको उडान अहिलेलाई स्थगित गरिएको छ। ईपीएस शाखाका प्रमुख कृष्णप्रसाद खनालका अनुसार १८ फागुनमा ४० जना कामदारलाई कोरिया उडाउने ‘सेड्युअल’ थियो, जुन अहिले तत्कालका लागि स्थगित गरिएको छ। तर, कोरियामै रहेका र नेपाल फर्किरहेकाहरूको हकमा भने आवश्यक निगरानी हुन सकेको छैन।
जापान र कोरिया दुवै देशमा संक्रमितको संख्या दिनदिनै बढिरहेको र त्यहाँ हजारौंको संख्यामा नेपालीहरू रहेका कारण ती देशमा फैलिएको संक्रमणमा पनि नेपालले अतिरिक्त चासो देखाउनुपर्ने अवस्था आएको छ।
दिनदिनै फैलिइरहेको कोरोना महामारीबाट जोगिन कस्तो छ नेपालको तयारी ?
<p style="text-align: justify;">काठमाडौं। चीनको हुबेई प्रान्तको वुहान शहरबाट सन् २०१९ का अन्तिम दिनहरूमा नै नोवेल कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को संक्रमण फैलिन थालिसकेको थियो। विश्व स्वास्थ्य संगठनले पहिलोपटक २० जनवरी २०२० मा जारी गरेको ‘स्थिति प्रतिवेदन’ अनुसार त्यो मितिसम्म चीनसहित चार देशमा गरी जम्मा २८२ जना कोरोना भाइरसद्वारा संक्रमित थिए। त्यसमध्ये चीनमा २७८ जना, जापान र दक्षिण कोरियामा एक/एकजना तथा थाइल्याण्डमा दुईजना थिए। </p>
<p style="text-align: justify;">त्यसयताको ३४ दिनमा कोरोना भाइरसको संक्रमण चीनसहित ३० देशमा फैलिएको छ। संक्रमितको संख्या ७९ हजार ३३१ पुगेको छ। २४ फेब्रुअरीमा विश्व स्वास्थ्य संगठनले सार्वजनिक गरेको ‘स्थिति प्रतिवेदन’ अनुसार चीनमा मात्रै ७७ हजार २६२ जना संक्रमित भएका छन्, जसमध्ये दुई हजार ५९५ जनाको मृत्यु भएको छ। </p>
<p style="text-align: justify;">त्यस्तै चीनबाहिर दुई हजार ६९ जना संक्रमित छन् भने २३ जनाको मृत्यु भइसकेको छ। </p>
<p style="text-align: justify;">चीनबाहिर दक्षिण कोरियामा संक्रमितको संख्या (७६३ जना) सबैभन्दा बढी छ। त्यहाँ सातजनाको मृत्यु भइसकेको छ। त्यसपछि सबभन्दा धेरै संक्रमित जापानमा छन्, १४४ जना। त्यहाँ पनि एकजनाको मृत्यु भइसकेको छ। जापान नियन्त्रित समुद्रमा ‘क्रुज शीप’ मा रहेका ६९५ जना संक्रमित भएका छन्। त्यहाँ पनि तीनजनाको मृत्यु भइसकेको छ । </p>
<p style="text-align: justify;">४३ जना मात्रै संक्रमित भएको इरानमा आठजनाको मृत्यु भइसकेको छ। नेपालमा पनि एकजनामा नोवेल कोरोना भाइरसको संक्रमण प्रमाणित भएको छ। </p>
<blockquote>
<p style="text-align: justify;">विमानस्थलमा कोरोना भाइरसबाट संक्रमित नदेखिएका व्यक्तिमा पनि केही दिनपछि त्यसको लक्षण देखिन सक्छ। त्यसैले प्रभावित देशबाट आउने व्यक्तिमा विमानस्थलमा लक्षण नदेखिएको भए पनि उसलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने हुन्छ, जुन काम अहिले हुन सकेको छैन। </p>
</blockquote>
<p style="text-align: justify;">विश्व स्वास्थ्य संगठनले गरेको जोखिमको मूल्याङ्कनअनुसार चीन कोभिड–१९ को ‘उच्च जोखिम’मा छ भने बाँकी विश्व ‘जोखिम’मा छ। </p>
<p style="text-align: justify;">यस्तो जोखिमबाट नेपाल पनि टाढा छैन। तर, के नेपालले कोभिड–१९ बाट जोगिन आवश्यक तयारी गरेको छ त ? स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता महेन्द्रप्रसाद श्रेष्ठ भन्छन्, “अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा हेल्थ डेक्स राखिएको छ। समुदायस्तरसम्म कोरोनाको संक्रमण फैलिइसकेका देशबाट आउने नागरिकलाई अनिवार्य ‘स्क्रिनिङ’को व्यवस्था गरिएको छ।” </p>
<p style="text-align: justify;">उनका अनुसार संक्रमणको आशंका गरिएका व्यक्तिलाई उपचार गर्न टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल, पाटन अस्पताल र सशस्त्र प्रहरी बलको अस्पतालमा ‘आइसोलेटेड वार्ड’ बनाइएको छ। स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता श्रेष्ठले पर्यटकहरूको बढी आवागमन हुने पोखरा र लुम्बिनीमा पनि हेल्थ डेस्क राखिएको <em>देखापढी</em>लाई बताए। </p>
<p style="text-align: justify;">३ फागुनमा चीनको वुहानबाट उद्धार गरेर ल्याएका १७५ जना विद्यार्थी, उनीहरूको उद्धारमा खटिएका पाइलटसहितका चालक दलका सदस्य र स्वास्थ्यकर्मीलाई भक्तपुरस्थित खरिपाटीमा रहेको क्‍वारेन्टाइनमा राखिएको छ। </p>
<p style="text-align: justify;">स्वास्थ्य सेवा विभागका वरिष्ठ प्रशासक डा. प्रकाशप्रसाद साहले चीनबाट ल्याइएका सबैको र्‍याललगायत परीक्षण गरिएको र त्यसबाट कोही पनि प्रभावित भएको नदेखिएको बताए। “अहिलेसम्म नेपालमा एकजनामा संक्रमण देखिएको हो, उनलाई पनि राम्रो उपचार गरिएको छ”, उनले भने, “थुप्रैको परीक्षण गरिसक्दा पनि बाँकीलाई देखिएको छैन। त्यसैले अहिले नै डराउनुपर्ने अवस्था छैन।”</p>
<p style="text-align: justify;">उनले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा गरिने स्क्रिनिङमा कोही व्यक्ति कोरोना भाइरसको संक्रमण भएको शंका लागेमा तुरुन्तै अस्पताल पुर्‍याउने व्यवस्था गरिएको बताए। “अस्पतालमा छुट्टै राखेर उपचार गर्नका लागि आइसोलेटेड वार्डहरूको व्यवस्था छ। ती वार्डहरूमा आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण यन्त्रहरूको पनि व्यवस्था गरिएको छ।” </p>
<p style="text-align: justify;">तर, विमानस्थलमा राखिएका दुईमध्ये एउटा थर्मल स्क्यानर बिग्रिएको छ। नोवेल कोरोना भाइरसबाट संक्रमित भएका देशबाट भित्रिने यात्रुको शारीरिक परीक्षणका लागि राखिएको स्क्यानर बिग्रिएको तीन साता बितिसकेको छ। तर, त्यसको मर्मत गरिएको छैन। उक्त स्क्यानरमा १०० डिग्री फरेनहाइटभन्दा बढीको ज्वरो देखिएमा टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल पठाइन्छ। </p>
<p style="text-align: justify;">कोराना भाइरसको संक्रमणविरुद्ध सरकारले गरिरहेको काम मुख्यरूपमा यति नै हो। तर, सम्भावित महामारी फैलिइहालेमा त्यसलाई रोक्नका लागि यस्तो निम्छरो तयारीले पुग्ने छैन। दैनिक औसत ६ हजार यात्रु आउने त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा कोभिड–१९ को स्क्रिनिङका लागि जम्मा ९ जना स्वास्थ्यकर्मीको व्यवस्था गरिएको छ। तैपनि त्यहाँ कुनै जाँचबिना यात्रुहरू निर्वाध भित्रिरहेको तथ्य बारम्बार सार्वजनिक भइरहेको छ। </p>
<p style="text-align: justify;">विमानस्थलमा कोरोना भाइरसबाट संक्रमित नदेखिएका व्यक्तिमा पनि केही दिनपछि त्यसको लक्षण देखिन सक्छ। त्यसैले प्रभावित देशबाट आउने व्यक्तिमा विमानस्थलमा लक्षण नदेखिएको भए पनि उसलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने हुन्छ, जुन काम अहिले हुन सकेको छैन। </p>
<p style="text-align: justify;">अहिले चीनपछि सबैभन्दा बढी व्यक्ति संक्रमित भएका देशहरू दक्षिण कोरिया र जापानबाट पनि नेपालमा निर्वाध आवागमन भइरहेको छ। ती देशमा अध्ययन गर्न, पेशा व्यवसाय गर्न र श्रमका लागि गएका नेपालीको संख्या उच्च छ। करीब ५० हजार कामदार रहेको दक्षिण कोरियाबाट दैनिक २०० को संख्यामा नेपाली स्वदेश फर्कन्छन्। उनीहरू निगरानीबिनै नेपाल आइरहेका छन्।</p>
<blockquote>
<p style="text-align: justify;">नेपाल कतिसम्म बेपरवाह छ भन्ने संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराईको सार्वजनिक आह्‍वानबाट पनि बुझ्न सकिन्छ। उनले नेपाललाई ‘कोरोना फ्री जोन’ घोषणा गरी विश्वभरबाट पर्यटक बोलाउने मौका यसलाई मानेका छन्। जबकि अहिले नेपाल आउने हरेक यात्रुलाई परीक्षण गर्नुपर्ने अवस्था छ। </p>
</blockquote>
<p style="text-align: justify;">शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुका डा. अनुप बास्तोला त्यसरी आउने व्यक्तिहरूलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने बताउँछन्। लक्षण नै नदेखिएका व्यक्तिमा पनि पछि संक्रमण भएको पाइएकाले प्रभावित देशबाट आउने सबैलाई सूक्ष्म निगरानीमा राख्नुपर्ने उनको सुझाव छ। </p>
<p style="text-align: justify;">४३ जना मात्रै संक्रमित भएको देश इरानमा आठजनाको मृत्यु भइसकेको छ। संक्रमण र मृत्युको इरानको यो दर सबैभन्दा बढी हो। विश्वव्यापी आँकडाअनुसार संक्रमितमध्ये करीब तीन प्रतिशतको मात्रै मृत्यु भएको पाइएकोमा इरानमा भएको मृत्युदर करीब १९ प्रतिशत हो। यस्तो संक्रमण अरू फैलिन नपाओस् भनेर इरानले विभिन्न शहरका विश्वविद्यालय र विद्यालय बन्द गरिसकेको छ। निरन्तरको युद्धको चपेटामा परेको प्यालेष्टाइनले समेत संक्रमणबाट बच्‍न उचित सतर्कता अपनाइरहेको छ। </p>
<p style="text-align: justify;">तर, नेपाल कतिसम्म बेपरवाह छ भन्ने संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री योगेश भट्टराईको सार्वजनिक आह्‍वानबाट पनि बुझ्न सकिन्छ। उनले नेपाललाई ‘कोरोना फ्री जोन’ घोषणा गरी विश्वभरबाट पर्यटक बोलाउने मौका यसलाई मानेका छन्। जबकि अहिले नेपाल आउने हरेक यात्रुलाई परीक्षण गर्नुपर्ने अवस्था छ। </p>
<p style="text-align: justify;">चीनपछि अहिलेको प्रमुख चासो दक्षिण कोरिया र जापानमा देखाउनुपर्ने हो। कोरियाको थेगु तथा आसपासका क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी मात्रामा कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिएको छ। त्यस क्षेत्रमा पनि थुप्रै नेपालीको बसोबास छ।</p>
<p style="text-align: justify;">सोलस्थित नेपाली दूतावासले ११ फागुनमा विज्ञप्ति जारी गरेर दिनदिनै तीव्र गतिमा कोरोनाको संक्रमण फैलिइरहेको जनाएको छ र सतर्क रहन आह्‍वान गरेको छ। </p>
<p style="text-align: justify;">दक्षिण कोरियाको अध्यागमन विभागले संक्रमणको शंका लागेमा अवैधानिकरूपमा कोरियामा बसोबास गरिरहेका विदेशीहरू समेतले सार्वजनिक स्वास्थ्य संस्थाहरूमा गई जाँच गराउन तथा उपचार गराउन भनेको छ। त्यसक्रममा पक्राउ नगर्ने तथा स्वदेश नफर्काउने पनि अध्यागमन विभागले स्पष्ट पारेको छ। परीक्षण र उपचारका लागि आएको कोही पनि व्यक्तिलाई उसको कानूनी हैसियतबारे नसोध्‍न सबै अस्पतालहरूलाई अध्यागमन विभागले निर्देशन दिएको छ। </p>
<p style="text-align: justify;">पाँच वर्षका लागि वर्किङ भिसामा कोरिया गएका कतिपय नेपाली अवधि सकिएपछि पनि गैरकानूनीरूपमा उतै बस्दै आएका छन्। कोरियाको अध्यागमन विभागको यस्तो निर्देशनपछि उनीहरू पनि स्वास्थ्य जाँच र उपचारका लागि ढुक्कसँग अस्पताल जान सक्नेछन्। </p>
<p style="text-align: justify;">प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीका परराष्ट्र सल्लाहाकार डा. राजन भट्टराईले कोरियामा रहेका नेपालीबारे सरकारले नियमित जानकारी लिइरहेको र त्यहाँ अहिलेसम्म कोही पनि नेपाली संक्रमित नभएको बताएका छन्। उनले सोलस्थित दूतावाससँग नियमित सम्पर्कमा रहेको पनि <em>देखापढी</em>लाई बताए। </p>
<p style="text-align: justify;">ईपीएसमार्फत् कामका लागि कोरिया जाने तयारीमा रहेका नेपाली कामदारको उडान अहिलेलाई स्थगित गरिएको छ। ईपीएस शाखाका प्रमुख कृष्णप्रसाद खनालका अनुसार १८ फागुनमा ४० जना कामदारलाई कोरिया उडाउने ‘सेड्युअल’ थियो, जुन अहिले तत्कालका लागि स्थगित गरिएको छ। तर, कोरियामै रहेका र नेपाल फर्किरहेकाहरूको हकमा भने आवश्यक निगरानी हुन सकेको छैन। </p>
<p style="text-align: justify;">जापान र कोरिया दुवै देशमा संक्रमितको संख्या दिनदिनै बढिरहेको र त्यहाँ हजारौंको संख्यामा नेपालीहरू रहेका कारण ती देशमा फैलिएको संक्रमणमा पनि नेपालले अतिरिक्त चासो देखाउनुपर्ने अवस्था आएको छ।</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>पढ्नुहाेस्</strong></p>
<p style="text-align: justify;"><strong><a href="https://dekhapadhi.com/news/7317" target="_blank">सम्पादकीय: कोरोना महामारीबाट जोगिन भ्रमण वर्ष स्थगन गर</a></strong></p>
.jpg)
