Politics

गृहपृष्ठ

आयाेगले थाल्याे निर्वाचन तयारी : मतदाता नामावली अद्यावधिक गरिँदै काठमाडाैं। निर्वाचन आयोगले आगामी प्रतिनिधिसभा निर्वाचन प्रयोजनका लागि दर्ता भएका मतदाता नामवाली अद्यावधिक गर्न सुरु गरेको छ। आयोगका प्रवक्ता राजकुमार श्रेष्ठका अनुसार निर्वाचनका लागि सुरुका चरणमा गर्नुपर्ने कामको तयारी प्रारम्भ भएको र मतदाता नामावली अद्यावधिक गर्न थालिएको छ। सरकारले प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन दुई चरणमा आगामी वैशाख १७ र २७ गर्ने गरी मिति तोकिसकेको छ। यद्यपि उक्त निर्वाचनका विषयमा दलबीच उत्पन्न भएको विवाद निरुपणका लागि सर्वोच्च अदालतमा विषय प्रवेश गरेको छ। आयोगले ऐनमा व्यवस्था भएअनुसार निर्वाचन घोषणा भएलगत्तै ७७ वटै जिल्ला निर्वाचन कार्यालयबाट गरिरहेको मतदाता नामावली सङ्&zwj;कलन स्थगन गरेको छ। निर्धारित मितिमा निर्वाचन सम्पन्न गर्न सबैभन्दा पहिले आयोगले निर्वाचन कार्यक्रम कार्यतालिका बनाउनुपर्ने हुन्छ। निर्वाचनसम्बन्धी ऐनकानूनले व्यवस्था गरेअनुरुप त्यस्तो काम विधि र प्रक्रियाले तोकिएको मितिभन्दा अगाडि पनि गर्न सकिँदैन, पछि सार्न पनि मिल्दैन। तोकिएको मितिमा ठीकठीक तरिकाबाट कार्यसम्पन्न गर्ने सिलसिलामा हाल कार्यतालिका निर्धारणका लागि मस्यौदा तयार गरिसकिएको छ। उक्त मस्यौदा निकट भविष्यमै अन्तिमरुप दिएर निर्णयका लागि पेस हुने क्रममा रहेको प्रवक्ता श्रेष्ठले जानकारी दिए। आयोगले निर्वाचनका लागि आवश्यक पर्ने बजेट अनुमानको काम गरिरहेको छ। उक्त निर्वाचनका लागि केकस्ता क्रियाकलाप गर्नुपर्छ, त्यसका लागि कति जनशक्ति केकति समय परिचालन हुन्छ र त्यसमा केकस्ता अन्य स्रोत सामग्री आवश्यक पर्छ भन्ने आधारमा बजेटको निर्क्याेल गर्नुपर्ने भएकाले आयोगले बजेट अनुमान गर्ने काम भइरहेको बताइएको छ। <blockquote> निर्वाचनका सन्दर्भमा प्रयोग हुने निर्देशिका, कार्यविधिअनुसार विद्यमान, ऐनकानूनका आधारमै निर्वाचन हुने भए पनि आयोगले आचारसंहिता लगायत विषयलाई अद्यावधिक गर्नुपर्ने छ। सो कार्य सुरु भएको छ। </blockquote> विगतका निर्वाचनकै विधि प्रक्रिया र क्रियाकलाप गरिने भए पनि कति मात्रामा जनशक्ति परिचालन गर्छौँ, कति समयमा त्यो क्रियाकलाप सञ्चालन हुन्छन्, केकस्ता सामग्री प्रयोग गर्छौँ भन्नेसँग बजेट निर्धारण हुने उनले बताए। यद्यपि अघिल्लो आमनिर्वाचनमा सात अर्ब रुपैयाँको हाराहारीमा खर्च भएकाले यस पटक पनि सोही वरपरकै खर्च हुने अनुमान छ। अहिलेको निर्वाचन कोरोनाका कारण स्वास्थ्यका दृष्टिकोणले निर्वाचन व्यवस्थापन गर्नुपर्ने भएकाले केही खर्च थप लग्ने अनुमान गरिएको छ। बजेट तर्जूमाको काम भइसकेपछि आयोगले स्वीकृत गरी अर्थ मन्त्रालयसँग अनुरोध गर्ने छ। निर्वाचनका लागि प्रयोग हुने मतपेटिकालगायत अत्यावश्यक सामग्री जिल्ला निर्वाचन कार्यालयमा के, कति र कस्तो अवस्थामा मौज्दात छ, नपुग हुने सामग्री कति हो भन्ने विवरण आयोगले लिइरहेको छ। त्यससम्बन्धी विवरण प्राप्त भइसकेपछि आवश्यक थप सामग्री व्यवस्थापन गरिने छ। सवारीसाधन, मेसिनरी औजारको सङ्ख्या र अवस्थाबारे आयोगले जिल्लाजिल्लाबाट विवरण लिइरहेको छ। त्यस्ता सामग्रीको मर्मत सम्भार गर्न लाग्ने खर्च तथा कम्प्युटर, फोटो कपी, फयाक्सलगायत सामग्रीको अवस्थाको विवरण पनि तत्तत् कार्यालयबाट मागिरहेको छ। निर्वाचनका सन्दर्भमा प्रयोग हुने निर्देशिका, कार्यविधिअनुसार विद्यमान, ऐनकानूनका आधारमै निर्वाचन हुने भए पनि आयोगले आचारसंहिता लगायत विषयलाई अद्यावधिक गर्नुपर्ने छ। सो कार्य सुरु भएको छ। निर्वाचन कार्यतालिका आयोगबाट स्वीकृत भएपछि निर्वाचनमा भाग लिन चाहने राजनीतिक दल दर्ता गर्न सूचना प्रकाशन गर्ने, दलसँग अरु कार्यमा सरसल्लाह गर्ने, मनोनयपत्र दर्ता गर्नेदेखि निर्वाचन चिह्न प्रदान र मतदान गर्नेसम्मका कार्य हुनेछ। त्यसका लागि आवश्यकता र प्राथमिकता निर्धारण गरी आयोगले योजनाबद्ध र व्यवस्थितरुपमा गर्ने छ। निर्वाचन आयोगमा हाल १३० भन्दा बढी राजनीतिक दल दर्ता छन्। मतदातको सङ्ख्या भने एक करोड ५४ लाखको हाराहारीमा छ। निर्वाचनलाई व्यवस्थित र मर्यादित तुल्याउन के, कस्ता विषयमा विशेष ध्यान पुर्&zwj;याउनुपर्छ भनी प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेशकुमार थपलियाले विगतमा आयोगमा रही अनुभव हासिल गरेका सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालय र सरकारी सञ्चारमाध्यमका पदाधिकारीसँग राय, सुझाव र सल्लाह लिए। रासस